Het realiseren van een nieuwe warmtevoorziening heeft grote invloed op woningen, wijken en infrastructuur. Hierdoor is het vaak lastig om bepaalde knopen door te hakken voor de ontwikkeling van een wijk. Hoe maak je hierin nou een goede keuze? Gelukkig zijn er veel tools in de markt die hierbij kunnen helpen. Tijdens het kennisatelier van 5 april werd een van deze tools uitvoerig behandeld en werd inzichtelijk gemaakt welke tools er nog meer zijn en hoe je tot een juiste keuze kan komen.
Rekenen met Tomahawk
Bart Roossien heeft samen met een partner EnergyGo opgericht, een advies- en onderzoeksbureau dat zich, naast de economische en organisatorische kant, vooral op de technische kant van de energietransitie focust. Zo hebben ze onlangs een rapport geschreven over het toepasbaar maken van restwarmte die bij datacenters vrijkomt. Bart ontwikkelde samen met zijn collega’s Tomahawk, een softwaretool om inzicht te krijgen in de (technische en financiële) haalbaarheid en impact van verschillende energietransitiescenarios. Tomahawk geeft daarbij een perspectief vanuit alle stakeholders en dimensies: voor gebieden, gebouwen en infrastructuur. Door de energietransitie veranderen er zowel dingen bovengronds (huizen), als ondergronds (infrastructuur). Deze twee sectoren hebben veel invloed op elkaar, maar praten eigenlijk niet genoeg met elkaar. Daar kwam het idee van Tomahawk in beeld. Welke keuze kan een ontwikkelaar het best nemen om zowel bovengronds als ondergronds het gewenste resultaat te bereiken?
Hoe werkt Tomahawk? Allereerst hebben Bart een collega’s heel veel open data geanalyseerd en bewerkt zodat ze per individueel huishouden een simulatie kunnen maken voor verschillende verduurzamingsmaatregelen. Hierdoor wordt het inzichtelijk of het warmtenet deze warmtevraag aankan, en of er verzwaard moet worden. Tomahawk verschilt van de Leidraad omdat het analysegebied vrijer gekozen kan worden. Daarnaast zijn CO2-emissies en kosten ook zichtbaar binnen Tomahawk.
Bart gaf vervolgens live een demonstratie van de tool. Een klein stukje van Lochem werd gekozen als “onderzoeksgebied”. Een van de mogelijkheden van de tool laat het bouwjaar van de woningen zien. In gebieden waar er veel verschil zit in het bouwjaar van de woningen, kan het namelijk lastig zijn om een collectieve oplossing te vinden. Deze verschillende woningtypen vragen vaak om verschillende typen oplossingen. Vervolgens werden, onder andere, inzicht in het aardgasverbruik, de warmtevraag en het energielabel van de woningen in het onderzoeksgebied getoond. Voor de deelnemers in het digitale publiek werd al snel duidelijk hoe Tomahawk behulpzaam kan zijn om te polsen hoe een wijk ervoor staat en wat er nodig is om aan bepaalde standaarden te voldoen. Vervolgens gaf Bart een voorbeeld van hoe de verdere berekeningen in zijn werk gingen en liet hij zien hoe verschillende scenario’s voor oplossingen eruit komen te zien in kosten. Ook word per scenario voor ieder gebouw zichtbaar wat de impact hiervan is.
Benieuwd hoe de tool werkt en wat het voor jou kan betekenen? Hier kan je de presentatie van Bart terugkijken of -luisteren.
Hier kun je vrijblijvend een demo-account aanvragen om met Tomahawk te werken. Voor andere vragen kun je Bart mailen via bart.rossien@energygo.nl
Ontwikkeling van een warmtevisie
De tweede spreker van het kennisatelier was Sander Fransen van het Gelders Expertteam Warmte (ETW) . Sander is Energietransitie Adviseur bij Royal HaskoningDHV en buigt zich over allerlei vraagstukken in de warmtetransitie. Vanuit het ETW ondersteunt Sander Gelderse gemeenten bij het versterken en versnellen van de warmtetransitie. Naast het faciliteren, organiseert het ETW óók kennissessies om gemeenten te helpen bij het vormen van uitvoeringsplannen.
Gelderse gemeenten hebben eind 2021 hun Transitievisies warmte geformuleerd. Maar hoe komen nou tot een daadwerkelijke uitvoering hiervan? Sander en collega’s hebben hiervoor een routekaart geïntroduceerd. De filosofie achter dit werkplan is een integrale aanpak voor zowel collectieve als individuele warmteoplossing op de route naar een aardgasvrije gebouwde omgeving, waar ruimte voor bewoners is om inspraak te hebben. De routekaart geeft inzicht in de stappen om van een visie tot de uitvoering te komen en vormt de basis voor de regie. Gemeenten hebben weliswaar de regie, maar hoeven niet bij elke stap een actieve rol in te nemen omdat de routekaart rekening houdt met de juiste momenten om de juiste acties te ondernemen. Het ETW daagt gemeenten dan ook uit om na te denken over hoe zij de stappen willen doorlopen.
Om uiteindelijk tot een warmteplan en visie te komen, zijn er nog een hoop stappen te doorlopen. Hiervoor zijn er verschillende tools in de markt. Een overzicht van deze tools vind je op de website van Netbeheer Nederland. Er zijn ook een aantal tools die hier niet bij staan die Sander en collega’s juist veel gebruiken in hun dagelijkse werk, namelijk:
- Expert Centrum Warmte heeft een omvangrijk dashboard waar de kosten van verschillende warmtetechnieken inzichtelijk worden op basis van woningkenmerken, met daarbij de mogelijkheid om de kosten door te berekenen in de kosten per stakeholder.
- Met Warming-Up kun je verschillende (collectieve) warmteoplossing in een specifieke kaart slepen om zo je eigen warmtenet te bouwen en dit door te kunnen rekenen.
- SETUP van Royal HaskoningDHV is vergelijkbaar met Tomahawk omdat je per gebied naar keuze inzichtelijk kan maken wat de huidige staat van de huizen is en hoe verschillende maatregelen effect hebben op de woningen. Deze tool biedt vervolgens een eerste schets van waar en hoe een potentieel warmtenet kan komen te liggen.
Hier kan je de presentatie van Sander terugkijken of -luisteren. Ook kun je de (online) interactieve routekaart bekijken.